ویتامین D و عوارض ناشی از کمبود آن
7 فوریه, 2019تاثیر تغذیه بر خواب
15 می, 2019
اثرات خواب بر بدن و عوارض کم خوابی
خواب یکی از لذت بخش ترین فعالیت های دنیا است که ضد التهاب ترین فعالیت هم شناخته شده است. اگر در نظر بگیریم هر فرد در طول شبانه روز ۸ ساعت (یک سوم روز) می خوابد، پس در طول زندگی یک سوم عمر خود را در خواب می گذرانیم.
اثرات خواب بر بدن متعدد است و یکی از مهمترین آنها این است که طی خواب بدن با ترشح هورمون رشد (سوماتوتروپین) فرصت ریکاوری و همچنین انجام فرآیندهای متابولیکی مانند پاکسازی سموم را میابد.
تضعیف سیستم ایمنی، بروز التهاب، کاهش تمرکز و قدرت تفکر، افسردگی، اضطراب و تحریک پذیری، اختلال در کاهش چربی بدن، عملکرد انسولین و تولید تستوسترون و سلامت قلبی_عروقی همگی از عوارض کم خوابی بر بدن می باشند.
مراحل چرخه خواب انسان
خواب شامل ۵ مرحله و ۴ سیکل است که هر شب مکرراً تکرار می شوند:
در مرحله اول ضربان قلب و فشار خون کاهش میابند و عضلات ریلکس می شوند. در دو مرحله بعد خواب به مرور عمیق تر می شود. در مرحله چهارم که معمولاً پس از ۱ ساعت آغاز می شود، خواب به قدری عمیق می شود که در صورت از خواب پریدگی
فرد دچار سر درگمی و گیجی می شود (در این مرحله است که راه رقتن در خواب رخ می دهد) .
در مرحله پنجم (REM) که معنای تحت الفظی آن حرکت سریع چشم (Rapid Eye Movement/ REM) می باشد؛ ضربان قلب به سرعت نرمال خود باز می گردد، فعالیت مغز تا حد فعالیت در طول روز خود افزایش میابد و چشم ها زیر پلک حرکت می کنند. در این مرحله بدن به اصطلاح فلج می شود. رویا دیدن هم در این مرحله رخ می دهد. علاوه بر این در این دوره مغز فرصت میابد تا حافظه کوتاه مدت را به بلند مدت تبدیل کند.
علل تغییر الگوی خواب
الگوی خواب طی سالهای زندگی تغییر می کند و به همین دلیل است که بسیاری افراد پس از سن ۶۰ سالگی دچار بی خوابی (insomnia) می شوند. یکی از دلایل این تغییر، تغییرات هورمونی می باشد. افزایش دمای بدن در سنین جوانی در طول روز رخ می دهد، در حالیکه این افزایش در ساعت ۴-۳ صبح در افراد با سن بالاتر اتفاق می افتد. فاکتورهایی چون استرس، بارداری، بیماری های قلبی، مصرف الکل و سیگار نیز سبب بروز اختلال در خواب می شوند. جالب است بدانید افرادیکه سیگار خود را ترک کرده اند به طور میانگین طی ۱۸ دقیقه به خواب می روند در حالیکه افراد سیگاری پس از ۵۲ دقیقه!
علل اختلالات خواب
از عوامل مهمی که سبب بروز و تشدید اختلالات خواب می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نور آبی که طی روز از خورشید ساطع می شود تولید ملاتونین (هورمون خواب) را متوقف می کند. این نور از تلویزیون، کامپیوتر و تلفن های هوشمند نیز ساطع می شود. حتی زمانیکه به خواب رفته اید هم نور می تواند سبب کاهش کیفیت خواب شما شود.
- صدا هم مانند نور می تواند کیفیت خواب شما را کاهش دهد. برخی افراد که از موسیقی های آرامش بخش برای به خواب رفتن استفاده می کنند باید به یاد داشته باشند که صدای آن را در حد کم نگاه دارند.
- گرما بیشتر از صدا خواب را مختل می کند. بالا بودن دمای مرکزی بدن با بی خوابی ارتباط مستقیم دارد. بنابراین اگر اتاق شما تا حدی گرم است که دمای مرکزی بدن شما را بالا می برد در جهت رفع آن اقدام نمایید. از سوی دیگر، مطالعات حاکی از آن هستند که هوای خنک باعث میشود زودتر به خواب بروید و به مرحله ی خواب عمیق زودتر وارد شوید.
- الکل مهار کننده سیستم عصبی مرکزی است و با باند شدن با گیرنده هایی به نام GABA در مغز ریلکس شدن بدن را موجب می شوند. به همین دلیل بسیاری بر این باورند که الکل به خواب رفتن را تسهیل می کند. اما مطالعات عکس این امر را نشان داده اند. الکل به صورت مقطعی به شما کمک می کند که به خواب بروید اما در صورت تکرار مصرف آن نزدیک به زمان خواب، خواب شما مختل می شود. پس از شام از نوشیدن الکل جداً خودداری کنید.
- کافئین سبب افزایش مقادیر دوپامین می شود که هورمونی محرک است. از مصرف کافئین از 6 ساعت پیش از خواب خودداری کنید. افراد به مرور زمان به کافئین عادت می کند و احساس می کنند به خواب آنها لطمه ای وارد نمی کند. اما با این حال کیفیت خواب را کاهش می دهد.